Siodło a kanał siodła?
Dla właściciela konia informacja o konieczności wymiany siodła jest czasami odbierana jak informacja o rozpoczęciu huraganu. Czy warto poświęcić czas na poszukiwanie innego siodła obojętnie czy używanego czy nowego? WARTO !!! Siodło musi pasować.
Siodło a kanał siodła.
Weterynaryjni naukowcy zbadali zakres ruchu na poszczególnych odcinkach kręgosłupa. W ślad za tymi odkryciami poszli projektanci siodeł. Zauważcie, że często w starych siodłach kanał był zwężany ku końcu siodła. Widziałam również siodła gdzie był on zaszyty i prześwitu na końcu siodła nie było wcale. Obecnie wiemy już, że tak nie może być! Szerokość kanału ma istotne znaczenie. Wpływa na ruch konia oraz jego zdrowie.
W związku z kręgosłupem i strukturami anatomicznymi przeanalizujmy kwestię kanału w siodle, a dokładnie szerokość tego kanału.
Szerokość tą widzimy patrząc od spodu na siodło na obszar znajdujący się pomiędzy poduszkami. W tej przestrzeni ma poruszać się swobodnie koński kręgosłup.
Dlaczego jest potrzebny kanał odpowiedniej szerokości?
Koński kręgosłup nie jest osłonięty mięśniami. Dokładnie chodzi o wyrostki kolczyste będące elementami kręgów wznoszącymi się w górę. One muszą pozostać bez nacisku na tyle, aby nie odczuwać bólu. Również po to, aby kręgosłup mógł wykonywać niewielkie zgięcia boczne. Jeśli panele siodła będą naciskać na kręgosłup koń nie będzie podnosił ani opuszczał swobodnie pleców. Co za tym idzie nie uzyskamy zaangażowania kończyn miednicznych – upragnionego przez jeźdźców prawidłowego podstawienia zadu.
Trzeba pamiętać, że ruchomość żeber powoduje wydzielanie się płynu maziowego w kręgach piersiowych. Rotacja w kręgach piersiowych konia to tylko 1 stopień. Zgięcia boczne są różne w zależności od części odcinka i wahają się w przedziale od 1 do 10 stopni. Największe zachodzą pomiędzy Th9/10 i Th14/15. Dlatego krańce paneli nie mogą blokować ani naciskać na wyrostki. Musi pozostać pewna przestrzeń dla swobody zgięcia.
Często w starszych modelach siodeł kanał jeszcze szeroki na początku zwęża się ku tyłowi. Czyli dokładnie tam gdzie to zgięcie jest największe. Kręgi są jednakowej szerokości na całej długości kręgosłupa. Dlatego to zwężenie jest ogromnie niewskazane.
Co się dzieje z kręgosłupem konia jeśli siodło ma za wąski kanał? W takim wypadku siodło spoczywa na kręgosłupie i/lub na więzadle.
To spowoduje że w krótkim czasie zacisną się mięśnie na grzbiecie i koń będzie chodził tylko z zapadniętymi plecami. Mogą zdarzyć się także podwichnięcia chiropraktyczne.
Siodło będzie uciskać więzadło jak i wyrostki kolczyste. To spowoduje napięcie w mięśniach okalających kręgosłup co przełoży się na pracę i stan mięśni współpracujących. Dzięki połączeniom anatomicznym napięcia tu przełożą się na zakres ruchu kończyn miednicznych i piersiowych.
Koń w siodle z za wąskim kanałem ma w czasie jazdy uciskane okolice kręgosłupa chodzi więc z zapadniętymi plecami. Zmobilizowanie go do pracy plecami, uniesienia pleców, zaokrąglenia dalej zaangażowania zadu jest jak wejście na K2.
Co się dzieje kiedy koń chodzi nagminnie z zapadniętymi plecami? Z czasem powstają zwyrodnienia kręgosłupa, a w dalszej konsekwencji pojawić się mogą problemy związane z nadmiernie zbliżonymi do siebie wyrostkami kolczystymi u koni, zwane po angielsku „kissing spines syndrom” (KSS). Tu musisz pamiętać, że KKS nie zawsze powoduje kulawiznę, czy zaburzenie chodu. Jednak zawsze jego konsekwencją jest ogromny ból i cierpienie zwierzęcia.
Co się dzieje z kręgosłupem konia jeśli siodło ma za szeroki kanał? Siodło takie może zacząć odrywać mięśnie od górnej części żeber. Często także powierzchnia na której będą spoczywać panele siodła będzie mniejsza. A o tym też musisz pamiętać. Ponieważ im większa jest powierzchnia na której spoczywa siodło tym bardziej ciężar jest rozłożony.
Pamiętajmy, że anatomia to nie wyrwany element ciała ale mocno współpracujące i zależne od siebie elementy.
Kolejną strukturą anatomiczną jest powięź piersiowo-lędźwiowa. Niezwykle ważna zarówno z punktu widzenia biomechaniki, stabilizacji, odżywiania, ale również mechanizmu powstawania bólu w odcinku piersiowo-lędźwiowym grzbietu. Przedłużeniem powięzi piersiowo-lędźwiowej jest powięź pośladkowa. A zatem już zaczynami wchodzić w rejon kończyn miednicznych.
Intensywne badania nad powięziami to szczególnie ostatnie 20 lat, ale już wiemy, że nagromadzenie obciążeń w odcinku piersiowo-lędźwiowym przyczyniają się do dysfunkcji powięzi piersiowo-lędźwiowej. Wszelkie odkształcenia tkanek sąsiadujących z powięzią piersiowo-lędźwiową powodują zaburzenia w propriocepcji (czuciu głębokim) tej części oraz stymulują bólowo receptory powięzi.
Każdy ból, ucisk koń rekompensować będzie zmianą ruchu tak aby bolało jak najmniej. Na początku nie będzie to zauważalne, ale z czasem doprowadzi do zmian zwyrodnieniowych w kończynie oraz przewlekłej kulawizny.
Siodło z za wąskim, czy za szerokim kanałem nie pozwoli koniowi mieć silnego grzbietu.
Natomiast bez silnego grzbietu koń nie będzie miał dobrej równowagi, swobody ruchu ani poprawności w samoniesieniu. A przecież w jeździectwie dążymy do harmonii ruchu. Podobnie nie będzie miał pewnej stabilności kręgosłupa, a w konsekwencji zadu i kończyn miednicznych co podnosi ryzyko kontuzji.
Siodło musi pasować.
Kiedy miałaś problem z siodłem i udało Ci się go rozwiązać znajdując to idealne dla konia PAMIĘTAJ – Jeżeli twój koń jakiś czas chodził w niedopasowanym siodle to potrzebuje fizjoterapeuty, aby pomóc „rozgonić” wszystkie szkody wywołane przez siodło!!!
Dziękuję firmie Ikonic Saddlery Poland, Iza Hodalska czyli www.siodlaikonic.pl za możliwość przetestowania siodeł i pokazania ich na zdjęciach.
Wykorzystałam także zdjęcia przypadkowych siodeł widzianych gdzieś w Polsce.
Dziękuję Pani Stanisławie Gawałek (trenerce) oraz Juli Gawałek (amazonce) właścicielek pięknego modela Shelby Evard Z, który podczas zdjęć wypoczywał po udanych zawodach skokowych.
BIBLIOGRAFIA:
1. K. Krysiak, H. Kobryń, F. Kobryńczuk „Anatomia zwierząt” PWN, Warszawa 2012r. 2. M. Komosa „Anatomia funkcjonalna konia sportowego” Deum SeŌuere, Poznań 2017 3. J. Harman „Siodło” Sassebi, Kraków 2017 4. Dyce, Sack, Wensing, „Anatomia weterynaryjna” Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2011, 5. Notatki z wykładów.