Czy każdy koń potrzebuje fizjoterapii?  

„Ruch jest w stanie zastąpić prawie każdy lek, ale wszystkie leki razem wzięte nie zastąpią ruchu”. Podobno autorem tych słów jest lekarz króla Zygmunta III Wazy.

To dobry wstęp dla tematu „Czym jest fizjoterapia?”, czyli już ponad 400 lat temu mieli świadomość, że można leczyć poprzez ruch.

CZY KAŻDY KOŃ POTRZEBUJE FIZJOTERAPII?

…. Ten, którego życie jest związane z człowiekiem w większym lub mniejszym stopniu TAK potrzebuje. Ten, który biega po bezkresach Kazachstańskich stepów NIE….

DLACZEGO KOŃ UŻYTKOWANY PRZEZ CZŁOWIEKA POTRZEBUJE FIZJOTERAPII?

Jeśli zastanowimy się na ile zmieniliśmy życie naszych koni od życia, jakie wiodły w naturze to odpowiedź jest oczywista i nie powinna nikogo dziwić. TAK, koń związany z człowiekiem potrzebuje fizjoterapii w większym lub mniejszym stopniu.

Nie chodzi tylko o podstawowy powód jakim jest sam fakt jeżdżenia na nich, ale i inne zmiany jakie wprowadziliśmy w ich życie. Zmieniliśmy ich biologiczne środowisko, zmieniliśmy ilość i jakość ruchu, zmieniliśmy sposób karmienia oraz to co jedzą…. oraz zmieniliśmy formę i kontekst stresu.

Czym zajmuje się fizjoterapia?

Fizjoterapia zajmuje się utrzymywanie zdrowego ruchu, jego rozwijania lub przywracania utraconych zakresów ruchu w wyniku powstania chodów kompensacyjnych lub urazu u konia.

Może być samodzielną metodą usprawniania różnych dysfunkcji narządu ruchu, ale również elementem wspomagającym i uzupełniającym leczenie weterynaryjne praktycznie na każdym z jego etapów.

Jest skuteczną terapią w leczeniu bólu układu ruchu i elementem profilaktyki – aby zapobiegać nawrotom schorzeń lub w przygotowaniu sportowym.

Nadrzędnym celem fizjoterapii jest zapewnianie fizycznego dobrostanu konia w całym życiu. W tym sensie fizjoterapia wspiera ogólnie rozumianą rehabilitację.

Czym jest rehabilitacja? Różnice między fizjoterapią a rehabilitacją.

Rehabilitacja i fizjoterapia są pojęciami bardzo często używanymi wymiennie. W przypadku koni jest to prostsze niż w przypadku ludzi, bo u koni fizjoterapeuta jest też rehabilitantem. Tu chodzi o kwestię, że niektóre problemy może rozwiązać sam fizjoterapeuta fizjoterapią, ale do niektóre przypadków pierwszeństwo ma lekarz weterynarii i to on prowadzi proces rehabilitacji we współpracy z fizjoterapeutą.

Dlaczego to podkreślam? Ponieważ, nie warto na dłuższą metę oszczędzać na jednym i drugim i kiedy fizjoterapeuta sugeruje, że tu w pierwszej kolejności winien konia zobaczyć lekarz to tak powinien zrobić właściciel. Zdarza mi się niestety, że właściciel nie chce wezwać lekarza lub od tego stroni. Trudno jest pomagać na ślepo. I to też czasami jest powód do braku efektów w procesie fizjoterapii – niedodiagnozowanie.

Rehabilitacja jest więc pojęciem znacznie szerszym niż fizjoterapia, to kompleksowe postępowanie, które ma przywrócić konia do ponownego lub lepszego funkcjonowania w oparciu o wytyczne lekarza weterynarii.

Fizjoterapia jest tylko jednym z elementów rehabilitacji odpowiedzialnym za sprawność fizyczną w kontekście narządu ruchu i leczeniu dysfunkcji w obrębie układów wchodzących w jego skład, czyli układu nerwowego, mięśniowego, powięziowego oraz szkieletowego.

Obecnie rehabilitacja – fizjoterapia konia to znacznie coś więcej niż odpoczynek w boksie.

Obojętnie czy Twój koń trafił do FIZJO, bo zlecił to lekarz weterynarii czy samodzielnie zgłosiłeś się do fizjoterapeuty to taka opieka obejmuje:

• Ocenę funkcjonalną (ocena fizyczna, w stój i w ruchu).
• Ułożenie programu ćwiczeń.
• Zaplanowanie terapii manualnych i/lub fizykoterapii.
• Konsultacje pomiędzy wizytami.

Fizjoterapeuta może wspierać wiele schorzeń i dolegliwości, które są ich następstwem:

• Dolegliwości ortopedyczne (bóle związane z górną linią – najczęściej bóle pleców, zapalenia i choroby stawów, mięśni i ścięgien, choroby kopyt).
• Dolegliwości o możliwym podłożu neurologicznym (neuropatia nerwu trójdzielnego, syndrom Headshaking, zaburzenia równowagi).
• Dolegliwości reumatologiczne (stany zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów obwodowych).

Jak wygląda praca fizjoterapeuty?

Wiedza fizjoterapeuty musi być bardzo szeroka: w zakresie ciała i jego podatności na bodźce, biomechaniki ruchu konia oraz wpływu jeźdźca na konia. Jest ona kluczowa dla postawienia hipotezy (nie diagnozy, bo tę stawia lekarz) przyczyny problemu oraz prowadzenia protokołu terapeutycznego.

Celem działania fizjoterapeuty jest wywołanie reakcji organizmu związanych ze zmniejszeniem dolegliwości bólowych, minimalizowaniem obrzęków, zwiększaniem zakresów ruchu oraz aktywizacją poszczególnych tkanek.

Fizjoterapeuta pracuje z uszkodzonym lub niewłaściwie funkcjonującym miejscem – kończyną, odcinkiem kręgosłupa, stawem, partią ciała na które oddziałuje poprzez generowane przez siebie bodźce (manualne, fizykalne).

Ja pracuję holistycznie, bardziej ogólnie obejmując całe ciało i psychikę. Dzięki stosowaniu metody terapii czaszkowo – krzyżowej wpływam na równoważenie układu nerwowego, a bez jego prawidłowego działania często trudno o poprawę. Dzięki znajomości zasad osteopatii obejmuję działaniem nie tylko konkretne miejsce uszkodzenia, ale inne części ciała, które się z uszkodzoną częścią łączą.

W fizjoterapii wyróżniamy trzy główne dziedziny:

• Terapie manualne,
• Kinezyterapię,
• Fizykoterapie.

Co to jest i czym się zajmuje terapia manualna?

Terapia manualna zajmuje się wykorzystywaniem oddziaływania dłoni na ciało konia poprzez dotyk, masaż, ucisk. W ramach terapii manualnej można prowadzić terapie tkanek miękkich, układu mięśniowo-nerwowego, powięziowego a także prowadzić manipulacje i mobilizacje stawowe. Szczególne zastosowanie terapie manualne znajdują w terapiach tkanek miękkich i w zwalczaniu bólu oraz w schorzeniach stawów, kręgosłupa.

Co to jest i czym się zajmuje kinezyterapia?

Kinezyterapia zajmuje się wykorzystaniem ruchu w celach leczniczych. To protokoły ćwiczeń ruchowych, których zadaniem jest zwiększanie siły i wytrzymałości mięśni, wsparcie mięśni stabilizujących (core), poprawa wydolności, poprawa ruchomości stawów, elastyczności, zwiększanie zakresu ruchów w obrębie całego aparatu ruchu. 

U konia trudno objąć ćwiczeniem jeden mięsień, przede wszystkim pracuje się z grupami mięśni.

Kinezyterapia znajduje zastosowanie w:

• korekcji chodu kompensacyjnego
• wspomaganiu leczenia wszelkich urazów i chorób ortopedycznych – urazów ścięgien i więzadeł, uszkodzeń stawów, schorzeń kręgosłupa,
• wspomaganiu leczenia urazów neurologicznych narządu ruchu,
• leczeniu chorób o charakterze zwyrodnieniowym,
• leczeniu bólu.

Co to jest i czym się zajmuje fizykoterapia?

Fizykoterapia zajmuje się wykorzystywaniem oddziaływania fizycznego bodźców generowanych przez fale pola magnetycznego, fale ultradźwiękowe, światło, prąd elektryczny, promienie laserowe, niskie lub wysokie temperatury. Czynniki te stymulują pozytywne procesy biologiczne w tkankach odpowiedzialne za ich regenerację i gojenie. Czyli popularnie mówiąc jest to stosowanie tych wszystkich urządzeń używanych przez fizjoterapeutów.

Fizykoterapia znajduje zastosowanie w:

• zmniejszaniu bólu,
• wspomaganiu gojenia,
• likwidacji stanów zapalnych i obrzęków,
• wspomaganiu regeneracji i odbudowy tkanek,
• usprawnianiu pracy mięśni po urazach.

Fizjoterapia jako sposób zapobiegania kontuzjom koni.

To jest to do czego Ciebie jako właściciela konia zachęcam najbardziej! Ta forma fizjoterapii jest nastawiona na profilaktykę, czyli działania polegające na dostosowywaniu postawy i wzorców ruchu, tak aby zmniejszyć ryzyko odniesienia kontuzji lub ponownego urazu. Aby działać profilaktycznie jeszcze zanim koń zacznie wytwarzać zmianę wzorca ruchu w postaci chodu kompensacyjnego.

Będą to więc wszelkie działania służące zasadzie – “lepiej zapobiegać niż leczyć”.

Zadbaj najpierw o relację ze swoim koniem, to da Ci lepsze warunki do pracy nad balansem i prostowaniem konia a dalej nad nauką prawidłowej pracy plecami.

Leonardo da Vinci powiedział kiedyś tak: „CI, KTÓRZY POŚWIĘCAJĄ SIĘ PRAKTYCE BEZ NAUKI, SĄ JAK ŻEGLARZE BEZ STERU I KOMPASU I KTÓRZY NIGDY NIE MOGĄ BYĆ PEWNI, DOKĄD ZMIERZAJĄ. PRAKTYKA ZAWSZE MUSI OPIERAĆ SIĘ NA SOLIDNEJ TEORII.”

Te słowa to kwintesencja tego czego tak bardzo potrzeba w jeździectwie. POZNANIA KONIA. Tak od podszewki. Począwszy od wiedzy o gatunku, behawioryzmie, jak i biomechaniki ruchu czy umiejętności jazdy, rozsądnego treningu z odpowiednią ilością czasu na regenerację.

Po co?

Aby cieszyć się z możliwości jazdy długo na swoim zdrowym koniu. Aby omijały go kontuzje i zrozumieć, że koń potrzebuje fizjoterapii zanim pojawi się kontuzja…. oraz, że koń i jego właściciel powinni być partnerami.

Twoim dużym wrogiem jest chód kompensacyjny. Koń ma cztery nogi, my dwie. Dlatego ma więcej sposobów, aby nas oszukać, ukryć dolegliwość (bo w jego naturalnym świecie pokazanie bólu to pokazanie drapieżnikowi, że jestem słaby więc to mnie łatwiej złapiesz). On ma trzy pozostałe nogi, którymi może się „ratować”, my tylko jedną. Dlatego często tak trudno znaleść pierwotny powód kulawizny.

….Jako ciekawostkę przytoczę informację … że konie w środowisku naturalny 50 – 70% czasu spędzają na pasieniu się. Pobierają pokarm przestępując z nogi na nogę jak w stępie. To mówi nam, że dzikie konie najwięcej stępują. W zależności od rasy np. dzikie kuce 6 -11 km na dobę, a mustangi po 16 km potrafią przejść tylko do wodopoju. Pozostałe chody są przez konie wykorzystywane rzadziej, ewentualnie do zabaw, ucieczek przed niebezpieczeństwem czy w czasie „awantur” między osobnikami.

Co nam daje taka informacja? Jeśli człowiek na większą część dnia zamyka konia w boksie, a potem na treningu więcej kłusuje i galopuje niż stępuje to możemy wywnioskować, że koń żyje odwrotnie niż w naturze.

Takie ciekawostki warte uwagi znajdziesz w książce pt. „Zachowania koni – przyczyny, terapia i profilaktyka” – Margit H. Zeitler – Feicht.

… Aby unikać „głupich koni”, czy „trudnych koni” czy przede wszystkim koni łapiących kontuzję za kontuzją Ty jako jeździec powinnaś ustrzec się przed presją naszych czasów!!! Droga na skróty w jeździectwie to droga niebezpieczna!!!

Zachęcam Cię do zgłębiania tajemnic jeździeckich i końskich! Do traktowania jeździectwa jak SZTUKI. Jak ogromnego przywileju, jakim jest współpraca z drugą istotą!

——–

Bibliografia: https://formgl.pl/fizjoterapia-co-to-jest/